Thông tin Y tế mới nhất
Bài viết sau đây sẽ giải đáp câu hỏi về nhược thị, từ những nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng giảm thị lực đến các phương pháp và hướng điều trị hiện đại đến bạn đọc.
Nhược thị: Nguyên nhân và phương hướng điều trị
Nhược thị là gì?
Giảng viên Cao đẳng Y Dược TP.HCM cho biết, đây là tình trạng mất khả năng thị lực không thể được cải thiện bằng cách sử dụng kính hoặc sát tròng và không phải do bất kỳ vấn đề mắt học nào gây ra. Não, vì một lý do nào đó, không thể hoàn toàn nhận biết những hình ảnh mà mắt của những người bị nhược thị truyền đến. Thường xuyên, nhược thị chỉ ảnh hưởng đến một mắt, tuy nhiên, đôi khi nó có thể gây giảm thị lực ở cả hai mắt.
Thuật ngữ “nhược thị chức năng” được sử dụng để mô tả tình trạng mà có thể khôi phục được thông qua điều trị, trong khi “nhược thị thực thể” chỉ đến tình trạng mà không thể khôi phục. Hầu hết các trường hợp giảm thị lực do nhược thị có thể được phòng tránh hoặc khôi phục nếu được can thiệp kịp thời bằng các biện pháp thích hợp. Đến khoảng 3% trẻ em dưới 6 tuổi trải qua tình trạng nhược thị.
Trong ngữ cảnh lâm sàng, nhược thị có thể được chia thành ba mức độ dựa trên tình trạng thị lực:
- Nhược thị nhẹ khi thị lực dao động từ 20/40 đến 20/30.
- Nhược thị trung bình khi thị lực dao động từ 20/200 đến 20/50.
- Nhược thị nặng khi thị lực dưới 20/200.
Nguyên nhân gây nhược thị là gì?
Nguyên nhân gây ra nhược thị Khi một đứa bé mới sinh ra, khả năng thị giác của chúng là có thể. Tuy nhiên, theo thời gian, đường truyền thị giác từ mắt đến não và phát triển bên trong não cũng diễn ra. Não bắt đầu học cách phân tích tín hiệu từ mắt. Quá trình này tiếp tục đến khoảng 7-8 tuổi, khi đường truyền thị giác và vùng thị giác trong não đã hoàn thiện và không thể thay đổi được.
Nếu vì một nguyên nhân nào đó, đứa trẻ không thể sử dụng một hoặc cả hai mắt một cách bình thường, chức năng thị giác của não không thể “học” được một cách đầy đủ, dẫn đến khả năng nhìn bị giảm sút và gây ra hiện tượng nhược thị. Vì vậy, bản chất của nhược thị chủ yếu xuất phát từ sự bất thường trong não hơn là tại chính mắt. Ngay cả khi các vấn đề mắt được điều trị, tình trạng giảm sút khả năng nhìn do nhược thị thường duy trì vĩnh viễn trừ khi điều trị được thực hiện trước tuổi 7.
Có nhiều bệnh của mắt có thể gây ra nhược thị, và trong số đó có ba nguyên nhân chính:
- Lác mắt:
Là tình trạng mà hai mắt không cùng nhìn về một hướng. Khi một mắt nhìn thẳng ra phía trước, mắt còn lại có thể liếc vào trong, ra ngoài, lên hoặc xuống. Điều này dẫn đến việc hai mắt tập trung vào điểm hoặc vật thể khác nhau, và do đó, não bỏ qua tín hiệu từ một trong hai mắt để tránh hiện tượng nhìn đôi. Trong trường hợp này, chỉ một mắt được sử dụng để tập trung vào vật thể, có thể dẫn đến nhược thị.
Trong một số trường hợp lác mắt, mắt vẫn giữ được thị lực tốt. Tuy nhiên, khi mắt này không được sử dụng để nhìn, não bỏ qua tín hiệu từ mắt đó. Kết quả, đường dẫn truyền thị giác không phát triển đầy đủ, góp phần vào tình trạng nhược thị.
- Bất thường khúc xạ, đặc biệt là tình trạng chiết quang mắt không đều:
- Tật khúc xạ: Gồm cận thị, viễn thị và loạn thị. Trẻ mắc tật khúc xạ, đặc biệt là viễn thị và loạn thị, có nguy cơ cao hơn về nhược thị.
- Lệch khúc xạ: Trường hợp mắt có khúc xạ không đồng đều, chênh lệch trên 2D có thể gây nhược thị ở mắt có khúc xạ cao hơn. Nếu mắt bị viễn thị nhiều hơn, não có thể bỏ qua tín hiệu từ mắt đó, dẫn đến nhược thị.
Bất thường khúc xạ có thể điều trị bằng cách sử dụng kính. Tuy nhiên, nếu không được kiểm tra thị lực định kỳ, bất thường này có thể không được phát hiện, dẫn đến việc nhận biết khó khăn của cha mẹ.
- Bất thường khác gây cản trở thị giác:
Bất kỳ vấn đề nào ở trẻ nhỏ cản trở thị giác đều có thể dẫn đến nhược thị, vì não không thể phát triển đường dẫn truyền thị giác. Ví dụ, đục thủy tinh thể ở một mắt, giác mạc bị sẹo, sụp mí, di chứng màng đồng tử, tổn thương dịch kính, đều là những yếu tố có thể góp phần vào tình trạng nhược thị.
Nguyên nhân gây nhược thị là gì?
Điều trị nhược thị như thế nào?
Chuyên gia y tế tại các trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội cho biết: Điều trị nhược thị đề xuất nguyên tắc chung bao gồm việc hạn chế sử dụng mắt lành, tạo điều kiện và kích thích để mắt nhược thị có thể phát triển thị giác bình thường và giải quyết các nguyên nhân gây nhược thị.
Điều trị nguyên nhân gây nhược thị:
- Tật khúc xạ (Cận thị hoặc Viễn thị):
- Điều chỉnh bằng kính có thể là một phương pháp hiệu quả.
- Đục thủy tinh thể:
- Phẫu thuật là một lựa chọn để điều trị.
Làm cho mắt nhược thị hoạt động:
- Hạn chế sử dụng mắt lành:
- Khuyến khích sử dụng mắt nhược thị để kích thích hoạt động và phát triển thị giác bình thường.
- Nếu thực hiện sớm ở trẻ em, thị giác thường có thể được cải thiện đến mức bình thường.
Phương pháp bịt mắt:
- Dán băng trực tiếp:
- Dùng để che mắt hoặc kính.
- Thời gian bịt mắt:
- Hoàn toàn trong ngày cho trường hợp nhược thị nặng.
- Bịt hoàn toàn trừ 1 giờ 1 ngày, hoặc bịt 1/2 thời gian lúc thức đối với trẻ dưới 1 tuổi.
- Thời gian theo dõi:
- Theo dõi thị lực sau khoảng một tuần cho mỗi năm tuổi, ví dụ, sau 1 tuần cho trẻ 1 tuổi, 2 tuần cho trẻ 2 tuổi, và tiếp tục theo dõi theo chu kỳ tăng dần từ 3 tuổi trở lên.
- Kiểm tra mắt lành:
- Để tránh nhược thị đảo ngược và kiểm soát sự cải thiện thị lực của mắt bị nhược thị.
Quá trình điều trị này đòi hỏi sự chăm sóc và theo dõi đều đặn từ phía bác sĩ và gia đình để đảm bảo hiệu quả và phát hiện sớm bất kỳ thay đổi tích cực nào trong thị lực của bệnh nhân.
Thường thì quá trình điều trị sẽ tiếp tục cho đến khi thị lực hồi phục hoặc đến khi không còn khả năng cải thiện thêm qua việc tiếp tục điều trị. Quá trình này có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Sau đó, trẻ sẽ được theo dõi đến khoảng 8 tuổi để đảm bảo rằng mắt vẫn duy trì sự sử dụng và không có dấu hiệu nhược thị tái phát.
Phương pháp gia phạt:
Trong phương pháp này, bệnh nhân có thể được kê đơn thuốc nhỏ mắt hoặc kính đặc chế để làm mờ mắt lành thay vì sử dụng băng dán, điều này giúp tránh tình trạng trẻ sử dụng mắt bị nhược thị để nhìn. Loại thuốc và liều lượng sẽ được điều chỉnh tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ nặng của nhược thị. Bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ để ngăn chặn tình trạng nhược thị đảo ngược.
Kích thích sử dụng mắt nhược thị:
Mắt nhược thị cần được kích thích để hoạt động thông qua việc đeo kính đủ số và thực hiện các hoạt động thường xuyên. Trò chơi về thị giác, như xâu hạt cườm, tập đồ hình, và thực hiện các hoạt động trên máy, đều là những cách hiệu quả để thúc đẩy sự sử dụng mắt bị nhược thị.
Nguồn: ykhoaviet.edu.vn
