Bật mí một số bài thuốc quý từ cây Ráy gai

Ráy gai hay còn được gọi với tên khác là Mướp gai, là loại cây thảo vừa là một loại cây thuốc với nhiều công dụng đặc biệt được áp dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh như một loại thần dược.

• Cẩm nang kiến thức Y học số 3: Chuyện “ấy” của đàn ông
• Kiến thức Y học số 2: Thói quen chết người khi sử dụng thực phẩm quen thuộc
• Cảnh báo những thực phẩm không được sử dụng cùng với thuốc

Một số bài thuốc quý từ cây Ráy gai

Thông tin sơ lược và một vài công dụng của Ráy gai

Ráy gai có tên khoa học là Lasia spinosa (L.) Thwaites (Dracontium spinosum L.), thuộc họ Ráy – Araceae. còn có nhiều tên gọi khác như Mớp gai, Chóc gai, Móp gai, Sơn thục gai, Mác gai, Khoai sọ gai,… Sách thuốc Trung Quốc thường gọi là Thích vu (刺芋) hay  Lặc từ cô (竻慈姑). Theo tìm hiểu của các Lương y tại trường Cao đẳng Y dược TPHCM, ráy gai là cây thảo có thân rễ và cuống lá đều có gai. Lá hình mũi tên về sau xẻ lông chim, có khi đa dạng; cuống lá có bẹ. Ráy gai có cụm hoa không phân nhánh , có mo dài bao lại, phần gốc mở ra còn phần trên khép kín. Trục hoa hình trụ, ngắn hơn mo nhiều. Quả mọng hình trứng vuông, có gai ngắn rậm ở đỉnh; hạt dẹp. Ra hoa vào mùa hạ. Ở nước ta, cây mọc hoang ở gần mép nước, các mương rạch, chỗ có nước đọng nhưng không sâu, nhiều bùn, thường tập trung thành đám. Hoa nhiều, tất cả đều lưỡng tính. Bao hoa gồm 4-6 mảnh, bộ nhị gồm 4-6 nhị có chỉ nhị ngắn, bầu 1 ô có chứa 1 noãn treo. 

Theo Đông y, Ráy gai có vị đắng chát, cay , tính mát, có ít độc; có công dụng thanh nhiệt trừ thấp, tiêu viêm giải độc, lợi niệu tiêu thũng. Thân rễ có công dụng thanh nhiệt lợi niệu, sinh cơ, sinh tân chỉ khát, khứ ứ, chỉ thống. Nhân dân thường dùng lá non làm rau ăn. Ráy gai, chủ yếu là thân rễ được dùng chữa viêm thận phù thũng, đau nhức các khớp xương từ đầu gối xuống bàn chân, táo bón, đau nhức lưng, đau nhức đầu, các bệnh về gan, viêm gan nhẹ, xơ gan cổ trướng. Còn dùng chữa ho và viêm họng, di chứng do sốt rét, mụn ở mặt, ngứa lở ngoài da. Liều dùng 12-16g, dạng thuốc sắc lấy nước uống.

Theo các Dược sĩ Nguyễn Thị Thắm giảng viên Cao đẳng Dược tại Trường Cao đẳng Y dược TPHCM trong Ráy gai có chứa chứa saponin triterpen; thân rễ chứa nhiều tinh bột.

Ở Trung Quốc, người ta dùng Ráy gai để trị sưng vú, chó dại cắn, cao huyết áp, phong thấp , bạch đới, đòn ngã, đau bụng kinh, tiêu hóa không tốt, viêm dạ dày mạn tính, ho do phổi nóng , viêm thận phù thũng, đái đục, viêm tuyến mang tai, mụn nhọt sưng lở. Dùng Ráy gai đắp trị viêm hạch bạch huyết, rắn độc cắn, lao hạch. Ở Ấn Độ, thân rễ được dùng làm thuốc trị đau ngực; lá và rễ dùng trị bệnh trĩ; cuống lá giã ra thêm nước cho trâu bò uống trị bệnh đau ngực.

Áp dụng Ráy gai vào một số bài thuốc chữa bệnh hay

Áp dụng Ráy gai vào một số bài thuốc chữa bệnh hay

• Chữa viêm gan siêu vi B: 20g Ráy gai khô, Cỏ mực 20g, Diệp hạ châu (Chó đẻ thân xanh) 20g (tươi 40g), Bạch hoa xà thiệt thảo (Cỏ lưỡi rắn) 20g, Bán chi liên (hoặc Xuyên tâm liên) 12g, Mã đề 20g, nấm Linh chi xay, tán nhuyễn thành bột 12g. Dược diệu khô, rửa sạch, chặt nhỏ, thêm bột Linh chi và 2 lít nước, nấu sôi 30 phút, chắt ra chai uống thay nước trà trong ngày. Dùng 3 tháng trở lên.
• Chữa đau khớp do phong thấp hay tổn thương do té ngã: Ráy gai (toàn cây) 9-15g sắc lấy nước uống hoặc dùng 60g ngâm trong nửa lít rượu, vừa uống trong vừa dùng để xoa ngoài vết thương.
• Trị ung nhọt, sưng quai bị: Ráy gai tươi cả rể củ cọng lá giã nhuyễn đắp lên vùng bị sưng.
• Trị viêm thận, bạch đới, thống kinh, tiểu đục: Ráy gai (toàn cây) 9-15g, sắc thuốc thang uống hoặc hầm với xương heo dùng.
• Chữa thiên trụy (thoát vị bẹn, sa dái): Ráy gai 12g, Lá trâu cổ 10g, Hạt vải 10g. Sắc với 400ml nước, còn 100ml, ngày uống 2 lần.
• Chữa tê thấp, bàn chân tê buốt: Ráy gai, Cẩu tích, Huyết đằng, Kim cang, Ngưu tất, mỗi loại dùng khoảng 12g. Sắc lấy nước hoặc ngâm rượu uống.

Trên đây là những chia sẻ bổ sơ lược về một số công dụng cũng như bài thuốc của cây Ráy gai mong rằng bài viết này sẽ giúp các bạn đọc bổ sung được kiến thức y học cho bản thân và có thể áp dụng những lúc cần thiết.